Doç. Dr. Akkuş, “intihar sebeplerini bilmek, intiharı önlemede önemlidir”

Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri Ana Bilim Dalı Başkanı Doç. Dr. Mustafa Akkuş, intihar işaretlerini ve intihar hakkındaki bilimsel bilgileri bilmenin intiharı önlemedeki önemini vurguladı

Mengücek Gazi Eğitim ve Araştırma Hastanesinde poliklinik hizmeti de veren Doç. Dr. Mustafa Akkuş SABAH Gazetesine İntihar hakkında açıklamalarda bulundu.

Doç. Dr. Akkuş açıklamasının devamında; 10 Eylül Dünya İntihar günü’nde tüm dünyada ve Ülkemizde İntiharlarla ilgili farkındalık ve toplumsal bilinçlendirme temalı etkinlikler düzenlediklerini söyledi.

SOSYOEKONOMİK STRESLER EŞLİĞİNDE GELİŞEN İNTİHARLAR VAR

İntihar vakalarının toplumda çok sık görüldüğünü belirten Akkuş, intiharların hepsi tıbbi intiharlar değil. Yani intiharları böyle genel olarak bakacak olursak sebeplerine sosyal, sosyolojik açıdan oluşan imtihanlar var. İşte ekonomik, sosyoekonomik stresler eşliğinde gelişen intiharlar var. Biraz daha böyle belki tabii psikiyatrik sorunlar, psikolojik problemlerle gelişen intiharlar da var. Dürtüsel, Impulsif dediğimiz birtakım yaşamsal olayların karşı kişinin baş edemeyip anlık reaksiyon olarak gerçekleştirilen intihar davranışları girişimleri var.

RİSKLİ DİYEBİLECEĞİMİZ GRUP PLANLI İNTİHAR GİRİŞİMLERİDİR

Bundan farklı olarak plansız şekilde gerçekleşen bazı kişilik bozukluklarıyla ilişkili olabilen bu dürtüsel intiharların yanı sıra manipülatif dediğimiz ilgi çekme amaçlı intihar girişimleri var. Bunlar yani manipülatif intiharlar, biraz daha piramit gibi düşünürsek piramidin daha alt bir basamağında dürküsel girişimli intiharlar, intihar girişimleri, kısmen biraz daha riskli bir grupta. Ama en riskli diyebileceğimiz grup planlı intihar girişimleridir. Planlı girişimler özellikle çoğu zaman altta yatan fark edilmiş veya fark edilmemiş tedavi altında veya tedavi almayan ruhsal sorunu olan bireyler tarafından yapılmakta. Yani en sık psikiyatrik rahatsızlıklar arasında intihar vakalarını major depresyonunda, depresyon hastalarında görebiliyoruz. Onun dışında bipolar bozukluk hastalarında intihar girişimleri, intihar davranışları planlı intiharlar sürekli olabiliyor. Şizofreni ve diğer psikotik bozukluk dediğimiz ağır ruhsal hastalıklarda bunu sıklıkla görebiliyoruz. Bazen de alkol madde bağımlılıkları ve kişilik bozukluklarında da böyle planlı intihar girişimleri görebiliyoruz. Bir de tabii şiddetine göre de intihar davranışları, intihar girişimleri, şiddet düzeyine göre de farklılık gösterebiliyor. Kısmen daha az hayatı tehdit edici olan ilaç içerek intihar girişimi veya kişinin kendine zarar verme davranışları daha az ve şiddetli intihar girişimleri iken, silahla kendini öldürme davranışı gibi, ya da yüksekten atlama gibi ağır intihar girişimleri davranışları olarak görebiliyoruz, ağır intihar girişimleri bireyin hayatına son vermek ihtimali daha yüksek.

İntiharı önlemenin yolu, tabi ki intihar girişiminde bulunduktan sonra tıbbi kurumsal alt yapımızla, sağlık hizmetleriyle hem psikiyatri hem bütün çalışanlarıyla birlikte gerekenler yapılıyor kişi hayatta kaslıysa. İntihar girişiminden sonra gerekli müdahaleler yapılıyor.

Tıbbi danışmanlıkla, ikili ilişkilerle, psikolojik ilk yardımla çok kolayca, intihar fikrinden davranışından vazgeçirilebilir olduğunu belirten Akkuş; kişinin yaşama olan bağı güçlendirilebilir. Mesleki veya sosyoekonomik sorunları birtakım kurumların da desteğiyle giderilebilir. Ailesel ve sosyoekonomik kaynaklı intiharların önemli oranı önlenebilir durumda intiharlardır.

RUHSAL BOZUKLUĞU OLAN BİREYLERİ DE ÖNCEDEN FARK ETMEK ÇOK ÖNEMLİDİR

Ruhsal bozukluğu olan bireyleri de önceden fark etmek çok önemlidir. Genç intiharlarında, ergen intiharlarında okuldaki öğretmenin veya rehberlik öğretmeninin aile burada çocuğun ruhsal durumunda, duygu durumunda bir değişiklik çöküntü, içe kapanma veya ders başarısında bir düşme, davranış sorunları gözlemlendiği zaman ruhsal açıdan alarm olmalı bir profesyonelle birlikte desteğe devam etmelidir. Ölüme yol açan intiharlara baktığımız zaman ileri yaş dönemlerinde özellikle kırk yaşından sonra elli yaşından sonra risklerin biraz daha arttığını biliyoruz, özellikle yalnız yaşamak, sosyal desteğin zayıf olması, işsizlik, kronik hastalıklarının olması gibi. Dolayısıyla bizim burada aslında bir sosyal sorumluluk olarak da bu tarz bireyleri erkenden fark etmek, onlara gereken sosyolojik desteği, ekonomik desteği gerekirse işsizlik konusunu çözmek eğer bir alkol, madde gibi bağımlılığı vesaire varsa bazen bunlar da intihar riskini arttırabiliyor. Eğer biz ruhsal bozukluğu varsa bizler gibi psikiyatriklere, ruh sağlığı çalışanlarına bir an önce yönlendirilmesiyle beraber bu kişilere uygun destek ve tedavilerin başlanması aslında intihar o ileri dönemde oluşabilecek intihar riskini ve girişimini önlemede çok etkili olacaktır. Bugün intiharla ilgili biraz farkındalık kazandırmak amaçlı genel bir bilgilendirme yapmak istedim. Çok teşekkür ederim” dedi.